Mieli zdobyć ten fort za wszelką cenę; wiedzieli, że bez tak dobrze strzeżonego miejsca ich wróg nie będzie mieć najmniejszych szans. Druga strona z kolei za nic nie chciała odpuścić, broniąc fortu do ostatniej kropli krwi. Pech chciał, że to właśnie ów budynek dla wszystkich stał się pułapką.
W wyniku intensywnych działań zbrojnych wejście do fortu zostaje zasypane. Problem w tym, że wszystkie strony konfliktu znajdowały się wewnątrz. I tak jeszcze niedawni wrogowie musieli zewrzeć szyki, by ramię w ramię odnaleźć drogę ku wolności. Fort 72 nie bez powodu nazywany jest twierdzą nie do zdobycia: liczne korytarze, piętra, skrzętnie ukryte pomieszczenia oraz wszędobylska ciemność nie ułatwiają sprawy. I choć w tej trudnej sytuacji takowe określenie może wydawać się nieco śmieszne, to tak naprawdę odnalezienie wyjścia jest najmniejszym z ich problemów. W ciemności bowiem czai się COŚ... coś, co śledzi każdy ich ruch, powoli wyciągając ku nim swe szpony.
Na początku poznawanie tej historii szło mi dosyć opornie - nie pasjonuję się tematyką wojenną (choć też nie jestem jej przeciwna), a wielość postaci wybijała mnie z rytmu. Do tej pory mam problem z wymienieniem wszystkich bohaterów, jak również przypisanie ich do konkretnej strony konfliktu (no, chyba że ktoś miał bardzo niemieckie lub amerykańskie nazwisko). Skusiłam się na „Stalowe Szczury” głównie przez pragnienie poszerzenia literackich horyzontów, a jako że fabuła kręci się wokół działań bitewnych, uznałam to za dobry powód do lektury. I nie żałuję. Każdy kolejny rozdział umykał coraz szybciej, akcja nabierała tempa, by doprowadzić mnie do punktu kulminacyjnego, który prawie zwalił mnie z nóg.
To nie do końca tak, że w każdym rozdziale czeka na nas jakieś „wow". Początkowo nie dzieje się praktycznie nic, prócz prób odnalezienia się uwięzionych w nowej sytuacji. Zresztą nie wydaje mi się, żeby autor chciał jedynie zalać czytelnika potokiem akcji. W tej książce spotykamy się z czymś jeszcze innym - portretem psychologicznym osoby uwięzionej, praktycznie bez nadziei na uwolnienie. Towarzyszymy żołnierzom podczas prób odnalezienia wyjścia, szukania kolejnych rozwiązań mających pomóc w nowej codzienności, odkrywania kolejnych tajemnic fortu, lecz również - niestety - podczas stopniowego zanikania człowieczeństwa. Czytamy o dziwnych snach, omamach, głodzie tak ogromnym, że nawet martwe ciała niedawnych przyjaciół wydają się smacznym kąskiem. Wraz z bohaterami stopniowo popadamy w coraz większe odrętwienie, przerywane nikłym światełkiem nadziei. Nasze żyły toczy coraz większe szaleństwo. Z grupy młodych, silnych mężczyzn przeistaczają się w starców, niemających sił na nic. I my jesteśmy tego świadkami - tego, co zamknięcie oraz stopniowo odbierana nadzieja może zrobić z człowiekiem.
Nie spodziewałam się, że ta pozycja tak mi się spodoba. Jak już wspomniałam, wojenna tematyka (choć książka sama w sobie należy do fantastyki) to raczej nie moje klimaty, lecz w tym przypadku to nie o wojnę głównie chodzi, a konkretnie nie o taką w naszym tradycyjnym rozumieniu. To walka z naszymi demonami, strachem, głodem i przerażeniem. Wewnętrzna wojna, związana z własnymi zasadami moralnymi, wpajanymi nam od urodzenia. W tak trudnej sytuacji wielokrotnie trzeba było je łamać- albo to, albo śmierć. Wybór jest raczej prosty. To takie pozbywanie się własnego człowieczeństwa, uczenie się bardziej egoistycznego podejścia - co prawda niektórzy od dawna kierowali się tylko swoim dobrem. My, jako czytelnicy, jesteśmy świadkami, jak żołnierze popadają w szaleństwo. A były to obrazy niekiedy bardzo drastyczne.
„Fort 72” to książka, która zaprowadzi Was głęboko w odmęty szaleństwa. Skłoni Was do refleksji nad tym, jak wiele trzeba, by człowiek przekroczył granice własnego jestestwa. Polecam!