Jak ja dawno nie czytałam tak uroczej książki. Dokładnie tak - UROCZEJ! A pomyśleć, że jak zobaczyłam na okładce opis, że to “romans kryminalny” to mnie zmroziło.

“Rektorski czek” to opowieść tocząca się w dwóch rzeczywistościach - tej współczesnej - i tu mamy wątek kryminalny,  taki napisany z werwą i dowcipem, i tej z 1919 r. - czasów kształtowania się na nowo polskiej państwowości. Romanse, jakie wówczas się nawiązały, jak się okazało, miały swe brzemienne skutki dla zdarzeń o całe sto lat późniejszych. A w tle tych romansów toczy się brawurowo napisana opowieść o tym, jak to Uniwersytet Poznański powstawał, zaś o niepodległą Polskę młodzi ludzie walczyć ruszyli.

Joanna Jodełka z niesamowitym smakiem połączyła wątki współczesne z napisanym w starym stylu romansem, zaś tło wydarzeń historycznych przemyciła, niby ot tak - niepostrzeżenie, a jednak znacząco na tyle, by nazwisko Heliodora Święcickiego zapamiętać na zawsze. Co ważne, wspaniale także połączyła zupełnie współczesny styl wypowiedzi, z tym, jak mówiło się (i pisało - bo i listy miłosne w książce zawarte wzruszają i zachwycają) kiedyś. I chyba właśnie te pisane na starą modłę rozdziały są największym atutem książki. 

Fabuła kryminalna naiwna - to fakt. Romans - jak romans, romantyczny i już, a mimo to całość składa się w naprawdę fajną, lekką, wakacyjną powieść, pełną barwnych postaci. Nie sposób bowiem nie zapałać sympatią dla Jana Kantego, czy nie uśmiechnąć się z sympatią czytając o sercowych perypetiach Olchy. Że już o spiskach wiekowej Apolonii Polańczyk nie wspomnę. Oj ubawiła mnie babcia setnie, ale przyznać jej trzeba, że fantazji i energii życiowej miała więcej, niż wszyscy jej współcześni bohaterowie razem wzięci.

Powieść jest pełna subtelnych żartów, takich mrugnięć okiem w kierunku czytelnika, a jednocześnie ogromnego szacunku dla czasów mienionych, kiedy to w rękach zwykłych ludzi leżały losy odradzającego się kraju. Czasów, kiedy oczywistością dla młodego mężczyzny było, że należy o Polskę walczyć, dla kobiety, że należy o takiego walczącego mężczyznę dbać, zaś dla ludzi starszych - tych majętnych i wykształconych, że swe dobra - materialne i niematerialne, dla dobra kraju przekazać. Stukacie się w głowę, że to naiwność? Może. Ale ja za takim pojmowaniem patriotyzmu tęsknię. I tylko się zastanawiam, jak bardzo rozpaczałby nad losem naszej Polski sam profesor Święcicki, gdyby mu dane było współczesnych czasów dożyć.