Rezultaty wyszukiwania dla: literatura dziecięca

Baśnie stały się podstawą dla powstania niejednego tekstu kultury. Garściami czerpały i czerpią z nich teatr, kinematografia, gry czy literatura. Najczęściej przetwarzają one konkretne opowieści, uwspółcześniając je lub adaptując do innego, określonego przez siebie konceptu. Zdarza się również, co mnie osobiście interesuje najbardziej, że autorzy różnorodnych form twórczych kreują światy, w których zderzają historie znanych z np. właśnie baśni, bohaterów. Przykładem mogą być tu seriale: „Grimm", „Once upon a time" czy – to już nie baśniowe a gotyckie – „Penny dreadful". Ostatnio z kolei wpadła mi w ręce młodzieżowa powieść „Akademia dobra i zła", pierwszy tom cyklu autorstwa Soman Chainani.

Tak naprawdę zakochałam się już od pierwszego spojrzenia na okładkę. Utrzymana w baśniowym stylu, ale jednocześnie przywodząca na myśl takie tytuły, jak „Harry Potter", natychmiast podziałała na moją wyobraźnię. Niezwykle pociągająco z perspektywy estetycznej prezentuje się wykorzystana tutaj naprzemiennie (jasny zamek, ciemna postać; ciemny zamek, jasna postać) opozycja dobra i zła, jasności i mroku. Ponadto samo ulokowanie postaci względem pałaców konotuje już pewne sensy, sugerując, że pozory bywają złudne. Równie atrakcyjna wizualnie okazała się również zawartość książki, którą wypełniają misterne grafiki i zdobienia stron, uzupełniające powieść o treści ze świata przedstawionego.

Sophie i Agatha skończą niedługo trzynaście lat. Dla mieszkańców Gavaldonu jest to wydarzenie szczególne. Wtedy bowiem do wioski przybywa tajemnicza postać, która porywa wybraną dziecięcą parę – kogoś wyjątkowo dobrego i uczynnego oraz kogoś nad wyraz złego i zepsutego – i umieszcza ją w legendarnej Akademii Dobra i Zła, gdzie uprowadzeni uczą się jak zostać bajkowymi, odpowiednio: bohaterami i wielkimi złoczyńcami. Sophie, przekonana, że czeka ją w życiu coś więcej niż egzystencja w zapomnianej wiosce, od najmłodszych lat ćwiczy zachowania księżniczki i spełnia dobre uczynki, marząc, że w dniu trzynastych urodzin zostanie zabrania do Akademii Dobra. Z kolei Agatha wychowywana jest w przeświadczeniu, że ze swoim brakiem manier, urody i wdzięku, pewnego dnia trafi do Akademii Zła. Tymczasem, gdy nadchodzi TEN wieczór, sprawy przybierają niespodziewany obrót...

„Akademia Dobra i Zła" zaskakuje wyłamywaniem się ze schematów. Tak, ze schematów, a nie schematu. Po pierwsze bowiem znacząco odstaje od typowej literatury młodzieżowej – ugładzonej, uproszczonej, pozbawionej niewygodnej ambiwalencji moralnej. Pod tym względem bliżej utworowi Soman Chainani do klasycznych dzieł braci Grimm, gdzie brakuje współczesnego filtra – blokowania części naturalistycznych, wulgarnych lub zbyt brutalnych treści przeznaczonych, według aktualnych założeń, dla dorosłych odbiorców ­– a oceny bohaterów z perspektywy etycznej nie są oczywiste. Po drugie, autorka odwraca przyjęty układ sił, neutralizując stereotypy na każdym poziomie odbiorczym. Pod powłoką Kopciuszka może się tutaj skrywać najokrutniejsza z wiedźm, a za zasłoną z łachmanów i kurzajek – księżniczka o gołębim sercu. Po trzecie, wiele ze stawianych w powieści tez wymaga starannego rozważenia. Zwyczajnie nie można przejść obok nich obojętnie. Lektura zostaje z czytelnikiem także po zamknięciu książki w postaci różnorodnych tematycznie wątpliwości, głównie jednak na temat charakteru ludzkiej natury i definiowania jednostki poprzez otoczenie i wychowanie.

Także bohaterowie nakreśleni są niejednoznacznie. Bohaterki dążą do zrealizowania pewnych wyobrażeń na swój temat, nie dostrzegając jednocześnie jak bardzo się od nich oddalają. Podobnie zresztą dzieje się z postaciami drugoplanowymi, które przekonane o dożywotnim obsadzeniu w danych rolach, nie dostrzegają rozbieżności między zewnętrzną kreacją a prawdą o sobie. Tak naprawdę nie wiadomo, kto po jakiej stronie barykady się znajduje; co czuje i dokąd zmierza. To wszystko stanowi zagadkę zarówno dla czytelnika jak i bohatera.

Rzecz jasna nie tylko skomplikowane problemy natury moralnej czy dualistycznych osobowości sprawiają, że warto sięgnąć po „Akademię Dobra i Zła". Przede wszystkim to fantastycznie i wiarygodnie (o ile można tak powiedzieć o literaturze, która nie jest mimetyczna względem realnego świata) wykreowana historia, która wciągnie osoby w każdym wieku. Mnogość zwrotów akcji, starannie skonstruowany świat przedstawiony, bardzo dużo nawiązań intertekstualnych do popularnych baśni z różnych kultur i czasów – to wszystko czyni z powieści Chainani nieprzeciętne doświadczenie rozrywkowe zarówno intelektualnie jak i w popularnym rozumieniu tego słowa. Wprost nie sposób się od „Akademii Dobra i Zła" oderwać.

Soman Chainani stworzyła oryginalną i pouczającą opowieść o tym, że nic na świecie nie jest z góry ustalone; o tym, że to my sami piszemy własną historię i decydujemy, jak się zakończy. Autorka zaakcentowała jednocześnie wielowymiarowość świata i pobieżność ludzkich obserwacji, wskazując, że – idąc za utartym powiedzeniem – nie wszystko złoto, co się świeci. „Akademia Dobra i Zła" to tytuł, który powinien trafić na listę „must read" każdego fana baśni, opowieści fantastycznych i po prostu dobrych książek.

Propozycja Lotty Olsson jest dla wszystkich, którzy nie mają pomysłu na spędzanie wolnego czasu i nie wierzą we własne możliwości.

Mrówkojad, tytułowy Sam w domu próbuje wykorzystać przyjaciółkę Orzesznicę do opieki nad nim, biednym i samotnym, jednak ta się nie daje i idzie na wymarzony kurs ze Stellanem. Stellan to  kret, który jest przykładem, że marzenia i plany można spełniać w każdym wieku, jeśli ma się do tego prawdziwe chęci i odpowiednią motywację.  Mrówkojad jest o niego trochę zazdrosny.

Pozostawiony sam w domu Mrówkojad wpadł na pomysł, że łzy może wydusić krojąc cebulę. Owszem, płakał przy tym dużo, ale z jego pracy wyniknęło coś jeszcze. Udowodnił sobie i przyjaciółce, że on też potrafi gotować, że jest w stanie poradzić sobie ze swoją samotnością i wykorzystać wolny czas.

Opowiadanie jest dowódem na to, że z niczego może powstać coś i to przypadkowo. Co z czego? Czy Orzesznica wróciła do domu?

Książka jest godna polecenia wszystkim niewierzącym w siebie, nie tylko dzieciom. Jest dowodem, że przy odrobinie asertywności (którą wykazała się Orzesznica) i wysiłku (jaki w zwykłe krojenie cebuli włożył Mrówkojad) możemy być niezależni i że to bardzo  fajne uczucie.

„Ta opowieść ma swój początek w tropikalną burzową noc przed stu laty. Wtedy to, głęboko w afrykańskiej dżungli, urodziła się gorylica. Tamtej nocy nie świeciły ani gwiazdy, ani księżyc. Dlatego nestor stada wywróżył, że małpę dotknie w przyszłości wiele nieszczęść". [1]

Tak, tak - znowu bajka, tylko tym razem trochę odmienna od tych, które dotychczas czytałam. Mniej baśniowa i „łagodna", a przecież do takich lubię najbardziej wracać. Czemu więc akurat „Legenda o Sally Jones"? Uwielbiam legendy, to w jaki sposób są snute, jak fascynują i zawarty w nich morał. Czy Jakob Wegelius sprostał temu zadaniu?

Przepowiednia nestora stada okazała się prawdziwa, pewnego dnia małpa została złapana przez łowców zwierząt i sprzedana tureckiemu kupcowi, który uważał iż będzie ona idealnym prezentem dla przyszłej narzeczonej. Pragnąc oszczędzić na transporcie do Stambułu przebiera ją z niemowlę i przewozi pod fałszywym imieniem Sally Jones. Tak zaczyna się przygoda gorylicy, która wiele zobaczy i przeżyje. Co takiego przeżyje? O tym przekonajcie się sami...

Czasami pierwsze wrażenie bywa bardzo mylne, tak właśnie było ze mną i tym razem. Początkowo poczułam lekki zawód tym co zastałam po otworzeniu książeczki, ale z czasem zaczęłam doceniać zarówno historię, jak i oprawę graficzną. Jakob Wegelius poprzez opowieść o dość burzliwym życiu gorylicy mówi o zagubieniu, samotności i potrzebie przyjaźni, poczuciu, że komuś na nas zależy, że ktoś nas kocha. Gorylica poczuła smak zdrady, odrzucenia, wykorzystania, przemocy, ale za każdym razem udawało się jej iść do przodu. Autor wspaniale poradził sobie z przedstawieniem legendy, można odnieść wrażenie jakby z nami przebywał jakiś starszy człowiek i ją opowiadał.

Co może zachwycić czytelników, przynajmniej starszych, bo młodszy skupi się bardziej na dalszych aspektach, to bardzo ładna twarda okładka z płóciennym szytym grzbietem oraz niestandardowy ale poręczny format książki. Dalej jest jeszcze lepiej, duży druk, tekst w ramkach i na każdej stronie ilustracje Jacoba Wegeliusa. Rysunki dość specyficzne, realistyczne z całą masą szczegółów. Idealnie współgrają z tekstem i mogę nawet rzec, że go uzupełniają ukazując detale, których zabrakło w treści.

Przyznaję, że dopiero po jakimś czasie od zakończenia zaczęłam dostrzegać plusy powieści. Jest napisana prostym i przystępnym językiem, który bez problemu przyswoi sobie czytelnik. Osobiście książeczkę przeczytałam bardzo szybko i z dość dużym zainteresowaniem. Uważam jednak, że dzieci w wieku 6+ (w moim odczuciu pozycja jest bardziej dla pociech 7-8+) spędzą przy niej czas pełen wrażeń, tym bardziej, że znajduje się w niej mnóstwo przygód i wywołuje współczucie oraz sympatię do gorylicy. Co ważniejsze książka niesie sobą uniwersalne przesłanie oraz przekazuje wiedzę o świecie i zwierzętach.

Reasumując, oczywiście polecam. Książeczka jest dopracowana i przemyślana, myślę, że oprócz zajęcia dziecka losami małpy dodatkowo pozwala przyswoić trochę wiedzy na różne tematy. Oraz może być wstępem do rozmowy o niektórych zachowaniach czy też uczuciach.

[1] Jakob Wegelius, „Legenda o Sally Jones", s. 5

„Gdziekolwiek powędrują Krzyś oraz jego Miś,
cokolwiek będą robić, za sto lat czy też dziś,
nie zamkną drzwi do lasu, bo Stumilowy Las
otwarty jest dla wszystkich, otwarty cały czas".*

Pulchnego, żółtego misia w czerwonej bluzeczce zna chyba każdy, jest to bowiem powieść kultowa a Kubuś Puchatek wraz z całą gromadką ze Stumilowego Lasu przechodzi z pokolenie na pokolenie jako powieści ponadczasowe. A. A. Milne stworzył wesołą gromadkę, którą z czasem zaczęto zmieniać przez wytwórnie Disneya. Czytały go nasze babcie i dziadkowie, czytały mamy i tatusiowie, czytamy my i będą czytać następne pokolenia.

„Mądrość nie głowy, lecz serca zrozum.
Czy do kochania potrzebny jest rozum?".**

„Kubuś i lekcje ze Stumilowego Lasu" to dziesięć, znanych nam z „Kubusia Puchatka" oraz „Chatki Puchatka", opowiadań zaadoptowanych przez Wandę Chotomską. Każde z nic mówi o czymś innym: o manierach, patrzeniu sercem, a nie rozumem, byciu przy kimś w potrzebie, pomocy, byciu sobą i byciu w pamięci na zawsze. Wszystkie opowiastki zakończone są rymowankami, a na co drugiej stronie znajdują się rymowane zdania do zapamiętania ściśle związane z poszczególnymi tekstami.

„Wystarczy być przy kimś - to też jest odwaga.
Świadomość, że jesteś - drugiemu pomaga".***

Moje uwielbienie do tego Misia nie pozwala mi przejść obojętnie obok żadnej z książek w których występuje. Coś mnie do nich ciągnie i po prostu muszę do nich zajrzeć, nie inaczej było i tym razem. Według mnie Disneyowska seria „Kubuś i Przyjaciele" to produkt idealny dla dzieci, ale i dorosłych – rodziców, by mogli przybliżyć swojej pociesze jakiś temat oraz nauczycielom ponieważ to świetna publikacja do zapoczątkowania rozmów czy też zainicjowania zabaw przy wykorzystaniu rymowanek lub nawet samych opowiadań. Myślę, że Kubuś Puchatek będzie idealnie się sprawdzał by przekazać dzieciom wiele wartościowych rzeczy. Trzeba też zwrócić uwagę na oprawę graficzną, twarda okładka z przewagą niebieskiego koloru, a środku prawdziwa bajeczna plejada kolorów. John Kurtz idealnie odwzorował Disneyowskie postacie, a także tło historyjek. Zaś Wanda Chotomska spisała się idealnie i stworzyła książeczkę, która nie tylko bawi, ale i uczy.

„Niekiedy wielcy bywają mali,
A mali – wielcy i wspaniali"****

Sama przeczytałam książeczkę w mgnieniu oka, z dzieckiem jej lektura zajmie dużo więcej czasu. Historyjki są miejscami zabawne, pouczające, a także wzruszające. Spędzając czas przy ich czytaniu można połączyć przyjemne z pożytecznym. Ja osobiście spędziłam z tą książeczką miłe chwile nie raz uśmiechając się lub zachwycając pięknymi ilustracjami. „Kubuś i lekcje ze Stumilowego Lasu" to pozycja idealna dla dzieci w wieku 3 -7 lat, którą serdecznie polecam dla małych pociech.

„Nie wszystko trzeba rozumieć głową,
Wystarczy sercem. Dajemy słowo".*****

* Hallie Marshall, „Kubuś i lekcje ze Stumilowego Lasu" s. 5
**Tamże., s. 41
***Tamże., s. 45
****Tamże., s.165
*****Tamże., s. 173

Rafał Kosik - najbardziej popularny w Polsce pisarz dla dzieci - wydał nową książkę pt. „Amelia i Kuba. Kuba i Amelia - Nowa szkoła", która przedstawia wydarzenia raz z punktu widzenia dziewczynki, a raz chłopca. Podpowiada tym samym małym czytelnikom, że ludzie mogą odmiennie myśleć i inaczej postrzegać te same rzeczy. "Nowa szkoła" pojawiła się właśnie w księgarniach. Opowiada o burzliwym wejściu bohaterów w nowe środowisko, zwyczaje i relacje. Powieść skierowana jest do dzieci w wieku 7-12 lat, a także do rodziców i nauczycieli.