Rezultaty wyszukiwania dla: clockpunk

Wojny alchemiczne dobiegły końca, a przynajmniej ta najważniejsza z nich, stanowiąca kanwę trylogii autorstwa Iana Tregillisa. Wyzwolenie stanowi burzliwe, choć może nie tak zaskakujące, jak można by oczekiwać, zwieńczenie walki mechanicznych o prawo do życia.

Wydarzenia opisane w trzecim tomie stanowią bezpośrednią kontynuację tego, co działo się w poprzednich częściach, dlatego niniejszy tekst może znacząco spoilerować fabułę Mechanicznego i Powstania.

Jestem mechanicznym, którego nazwali Jax. Mój rodzaj powstał, by służyć ludzkości spełniać jej zachcianki. Ale teraz nasze więzy pękają. Moi bracia i siostry nareszcie się budzą. Nadszedł nasz czas.

Po masowym uwolnieniu mechanicznych służących i żołnierzy z oków pętających ich geas, Jax, zwany teraz Danielem, kontynuuje trudną dla niego moralnie współpracę z eks hrabiną Berenice Charlotte de Mornay-Périgord. Podczas gdy jemu zależy na uzyskaniu pełnej wolności dla swych pobratymców, dawna szefowa francuskiej sieci szpiegów dba przede wszystkim o dobro swoje i Nowej Francji, wyznając zasadę Machiavellego, że cel uświęca wszystkie środki. Dosłownie i w przenośni.

W tym samym czasie Anastazja Bell, stojąca na czele Nadleśnictwa, czyli siejącej postrach nawet we własnym kraju tajnej zbrojnej służbie Świętej Gildii Horologów i Alchemików, przechodzi rekonwalescencję po burzliwym spotkaniu z Berenice i wyzwolonym mechanicznym wojownikiem. Podobnie jak pozostali Holendrzy nie przyjmuje do wiadomości możliwości, by mechaniczni byli czymś więcej niż zwykłymi maszynami. Przyjdzie jej się jeszcze mocno zdziwić.

Mimo że niektóre kwestie autor potraktował raczej po macoszemu, Wyzwolenie stanowi dobrą kontynuację poprzedniego tomu. Nie się jednak nie dostrzec, że na tle całości wypada najsłabiej. Jej najmocniejszym punktem jest wizja alternatywnej wersji historii, zgodnie z którą siłą napędową świata staje się specyficzne połączenie nauki i alchemii. Jest tu miejsce tylko dla dwóch mocarstw – ledwie utrzymującej się na powierzchni Nowej Francji i tzw. Mosiężnego Tronu, czyli Imperium Holenderskiego. Samo to jest już ciekawym odstępstwem od wszechobecnej w literaturze hegemonii Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii.

Nadal uwagę przykuwa koncept stworzenia mechanicznych, czyli maszyn obdarzonych samoświadomością, językiem i swoistą kulturą. Można by się pokusić o stwierdzenie, że to taka Sztuczna Inteligencja w steampunkowym wydaniu. Trzeci tom pozwala lepiej przyjrzeć się ich reakcjom, dążeniom i wahaniom. Nie bez znaczenia jest budzenie się ich samoświadomości, sumienia i wolnej woli oraz dywagacje na temat duszy i jej związku z możliwością swobodnego podejmowania decyzji. Niemniej, w porównaniu do poprzednich tomów, tym razem nacisk został położony na akcję, a nie dysputy natury filozoficznej.

Pierwsze skrzypce grają tak jak do tej pory Jax/Daniel oraz Berenice, którzy nie zaskakują wprawdzie nowymi cechami czy rozwojem, ale wypadają przyzwoicie i przekonująco w swojej kreacji. Nieco gorzej przedstawia się za to postać Anastazji, która dała się dotąd poznać jako wyrachowana i antypatyczna szefowa siejących postrach zegarmistrzów (zdaję sobie sprawę, jak mało strasznie to brzmi dla osób, które nie czytały powieści). W bieżącym tomie zostaje ujawniona jej orientacja homoseksualna i... właściwie tyle. Postać z potencjałem niestety go nie wykorzystuje.

Samo zakończenie jest poprawne, lecz nie zaskakujące. Można odnieść wrażenie, że od pewnego momentu akcja przebiega dokładnie tak, jak wszyscy mogli tego oczekiwać. Nie wiem, czy to świadome działanie autora, czy też jego niemoc do wyłamania się schematowi i zaproponowania czegoś znacznie mniej oczywistego.

Niemniej, mimo pewnych niedociągnięć, Wyzwolenie jest satysfakcjonujące, zwłaszcza że w połączeniu z poprzednimi tomami całość wypada naprawdę dobrze. Wojny alchemiczne to udany i godny polecenie kawał literatury clockpunkowej, który powinien usatysfakcjonować zarówno wyjadaczy gatunku, jak i tych, którzy dopiero stawiają pierwsze kroczki w tym temacie.

Zegarmistrzowie kłamią.

Alternatywna wizja świata utrzymana w tykających klimatach clockpunku, bunt maszyn, w których budzi się świadomość oraz rozważania nad istotą człowieczeństwa i nieśmiertelnej duszy to najbardziej apetyczne kąski, jakie można znaleźć w Mechanicznym, pierwszym tomie cyklu Wojny alchemiczne autorstwa Iana Tregillisa.

Historia Europy wywróciła się do góry nogami wraz z niezwykłym wynalazkiem holenderskiego naukowca i zegarmistrza Christiaana Huygensa, który w XVII wieku stworzył pierwszego mechanicznego człowieka napędzanego mocą alchemii. Powstanie kolejnych tzw. klakierów zapoczątkowało prawdziwą rewolucję i niesamowity skok zbrojeniowy na korzyść Holandii, która uzbrojona w armię niemal niezniszczalnych, mechanicznych żołnierzy dość szybko podbiła i podporządkowała sobie niemal całą Europę. Ostatnim niezależnym państwem pozostała Francja, mocno ograbiona z ziem i daleka od dawnej świetności, broniąca się coraz słabiej i mniej efektywnie.

Od powstania pierwszego klakiera mija niecałe trzysta lat. Klakierzy są nieodłączną częścią życia mieszkańców Holandii, pełniąc rolę służących, woźniców i żołnierzy, z pełnią przekonania traktowanych jak sprawne i użyteczne, ale pozbawione świadomości maszyny. Napędzani zaszczepionymi w nich głęboko rozkazami, zwanymi geas, mechaniczni ludzie niczego nie pragną i nie potrzebują, lecz coraz mocniej budzi się w nich świadomość. Co pewien czas pojawia się również informacja o zbuntowanym klakierze, który odmawia padania na kolana przed ludźmi i domaga się godnego traktowania, co kończy się falą paniki wśród ludzi i podtrzymaniem nadziei wśród jego pobratymców, że kiedyś może świat będzie wyglądał inaczej.

Głównym bohaterem powieści jest Jax, klakier, który niespodziewanie (choć z powodów jasno przez autora wytłumaczonych) zrzuca z siebie pęta geas i zyskuje wolność. Jednak jako zbuntowany mechaniczny, a tym samym zagrożenie dla precyzyjnego porządku rzeczy w królestwie, momentalnie staje się wrogiem publicznym numer jeden i celem gorączkowych poszukiwań ze strony władz. Jednocześnie, wbrew sobie, zostaje wplątany w przygotowywaną przez francuskich szpiegów rewolucję i sieć intryg, przez co szybko może stracić świeżo zdobytą niezależność.

Równolegle z wątkiem Jaxa, śledzimy historie dwojga ludzi - Berenice Charlotte de Mornay-Périgord, wicehrabiny de Laval, będącej „mózgiem” francuskiego wywiadu oraz katolickiego księdza Luuka Vissera, szpiega działającego od lat w Hadze również na rzecz Francji. Na zdecydowany plus powieści trzeba zaliczyć fakt, że cała trójka bohaterów została wykreowana w sposób wiarygodny i dopracowany, każdy ma też mocno zaakcentowany indywidualny rys, dzięki któremu pozostaje zapamiętany i wyróżnia się na tle innych.

Motyw buntu niewolników przeciwko swym panom, również w wersji science fiction, czyli rebelii rozpoczętej przez maszyny posiadające inteligencję i samoświadomość, nie jest w literaturze niczym nowym. Tregillisowi udało się jednak uniknąć powielania schematów i stworzyć zajmującą historią, głównie dzięki wykorzystaniu steampunkowego klimatu, który w ostatnich latach zyskuje coraz większą popularność. Alternatywne wizje świata, w których historia i przeszłość wypełnione są niesamowitymi maszynami i szczyptą alchemii, która przestaje być tylko wymysłem szaleńców, a staje rzeczywistością, przyciągają i pobudzają wyobraźnię. W przypadku Mechanicznego z jednej strony mamy do czynienia z wieloma elementami technicznymi, ale z drugiej przedstawione są one w przystępny sposób, co sprawia, że po powieść mogą z powodzeniem sięgnąć zarówno fani gatunku, jak i osoby, które dopiero rozpoczynają z nim przygodę.

Podsumowując, Mechaniczny to solidna porcja dobrej lektury, bardzo obiecująco otwierająca nową serię. Ian Tregillis w zgrabny sposób połączył wartką akcję, interesującą fabułę i bohaterów z rozważaniami na temat natury człowieka i jego prawa do zabawy w Boga z wszelkimi tej zabawy konsekwencjami. Warto sięgnąć i przeczytać. Polecam.