Istnieją książki pisane dla przyjemności. Są takie, które poszerzają horyzonty. I są dzieła, które czyta się z niemal nabożnym skupieniem – bo rejestrują czysty geniusz. Powrót Cienia to przykład tej ostatniej kategorii. To gratka dla fanów Tolkiena, ale też literacka archeologia, która odsłania kulisy powstawania jednego z najważniejszych dzieł XX wieku.

Co znajdziemy w książce?

To pierwsza część szóstego tomu dokumentacji powstawania Władcy Pierścieni, opracowana przez Christophera Tolkiena – syna autora. Znajdziemy tu notatki, szkice, poprawki. Są też alternatywne wersje postaci oraz wydarzeń. Pokazują one, jak długa i złożona była droga do wersji, którą dziś znamy.

Okazuje się, że Władca Pierścieni nie narodził się jako spójna opowieść. Bilbo miał inny pierścień, Frodo nazywał się Bingo, a Czarny Jeździec nie od razu budził grozę. Pojawia się też Trotter – zagadkowa postać, która z czasem zmienia się w Aragorna. Śledzimy ewolucję imion, fabuły i nastroju. Całość dopełniają faksymile rękopisów i map – dziś bezcenne źródła wiedzy o twórczości Tolkiena.

Opinia i refleksje

Powrót Cienia to książka wymagająca. Nie jest powieścią – to dokumentacja, analiza i zapis procesu twórczego. Ale jaka to podróż! Jeśli kiedykolwiek zastanawiałeś się, jak powstaje literacki świat, to właśnie tutaj znajdziesz odpowiedź.

Największą wartością książki jest możliwość „podglądania” Tolkiena przy pracy. Jego poprawki, rozterki i eksperymenty przypominają obserwowanie malarza przy sztaludze. Czytelnik patrzy z pokorą i podziwem.

Lektura wymaga skupienia i znajomości Władcy Pierścieni, ale wysiłek zostaje wynagrodzony. Książka pogłębia znajomość Śródziemia i pokazuje, ile serca i pracy Tolkien włożył w każdą linijkę tekstu.

Wydanie zasługuje na uwagę. Twarda oprawa, przemyślany projekt graficzny i ilustracja Michała Krawczyka sprawiają, że to prawdziwa edytorska perełka. Wydawnictwo Zysk i S-ka naprawdę się postarało.

Podsumowanie

Powrót Cienia to książka dla wtajemniczonych. Dla tych, którzy kochają Władcę Pierścieni i chcą wiedzieć, jak powstawał. Dla tych, którzy chcą zajrzeć za kurtynę i zrozumieć proces twórczy.

To również piękny hołd syna dla ojca. I wyjątkowy prezent dla fanów. Czyta się ją powoli, z namysłem – jak list od dawnego przyjaciela. Dla mnie – pozycja obowiązkowa. Polecam każdemu, kto wierzy, że Śródziemie to coś więcej niż fikcja.

Bo to nie tylko książka o książce. To opowieść o twórczości, pasji i geniuszu.